Wie ben ik?
 

Geboren op 7 februari 1946 in Mortsel bij Antwerpen, geniet ik al vele jaren van het bestaan. Het gezin waarin ik opgroeide bood alle geborgenheid die een kind nodig heeft. Vanaf mijn tiende of elfde was ik gefascineerd door de sterren, en voelde ik een intense religieuze bewogenheid. Die zijn allebei gebleven, maar niet onveranderd.

Ik studeerde scheikunde en natuurkunde aan de universiteiten van Antwerpen, Gent en Brussel. In 1985 promoveerde ik tot doctor in de wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel op een proefschrift over dissipatieve structuren in galaxieën. Ik heb  gewerkt in de industrie, in het onderwijs, in wetenschappelijke instellingen en in de media. Op dit ogenblik ben ik zelfstandig auteur.

Mijn belangstelling gaat vooral uit naar de fundamentele problemen van de natuurkunde en naar de filosofische vragen die het leven oproept. Ik heb een grote bewondering voor het verschijnsel mens, volgens elke maatstaf de meest fascinerende levensvorm op aarde en wellicht tot ver daarbuiten. In de mens ontwaken de bewustzijnsvormen van rationaliteit en religiositeit, waardoor hij de richting bepaalt van de evolutie van het leven op onze planeet.

In 1999 richtte ik het Huis voor Filosofie op, samen met Lucette Verboven. In het kader van dit Huis voor Filosofie geef ik cursussen, lezingen en studiedagen in binnen- en buitenland. Ik publiceerde een twintigtal boeken over onderwerpen op het domein waar wetenschap, filosofie en religie elkaar raken.

Ik ben  gehuwd (sinds 1999) met Lucette Verboven, de grootste schat van mijn leven.

Waarom?

Waarom ik platonist ben

Plato beschrijft de wereld als een onvolkomen verschijningsvorm van een volkomen werkelijkheid. De wereld is eerder een 'worden' dan een 'zijn'. In zoverre zij tot 'zijn' kwam, dat wil zeggen in zoverre zij bestaat, is de wereld goed, maar haar onvolkomenheden en vergankelijkheid verraden haar onvoltooide staat. De menselijke geest dient zich op de onvergankelijke, volmaakte wereld van het 'zijn' te richten. Bij deze visie sluit ik me aan. Plato's filosofie geeft een verantwoording (eerder dan een verklaring) voor het bestaan, en zij biedt het een perspectief dat voorbij de begrenzingen van het eigen persoonlijke leven reikt.

Waarom ik een democraat ben

De menselijke persoon is, in beginsel, soeverein. Hij is in staat te beslissen, initiatieven te nemen en de verantwoordelijkheid voor de eigen handelingen te dragen, althans tot op zekere hoogte. Dat is zijn natuur en zijn waardigheid. Wetten leggen beperkingen op aan deze intrinsiek juiste werkelijkheid, maar wetten zijn noodzakelijk om het samenleven van meerdere personen te ordenen. In een democratie wordt geen illegaliteit geduld, maar verder wel elke vorm van vrijheid en verschil van mening. Op die manier kan elke burger essentieel zichzelf blijven. Zo beantwoordt de democratie het best aan de wezenlijke natuur van de mens. Ik ben me er wel van bewust dat een democratie slechts mogelijk is in een samenleving waarvan de burger goed geïnformeerd en opgeleid is. Aan de media en het onderwijs worden daarom hoge eisen gesteld. Ik deel de opvatting van de velen die vinden dat er in dat verband binnen het Europa van vandaag redenen zijn om zich zorgen te maken.

Waarom ik conservatief ben

Alles hangt af van de betekenis van de woorden. Als 'conservatief' behoudsgezindheid betekent, meer bepaald voor wat betreft culturele en morele waarden, beschouw ik mezelf als zodanig. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is de West-Europese samenleving in een stroom van progressiviteit terechtgekomen waardoor waardevolle tradities en diepgewortelde levensopvattingen in de verdrukking kwamen en vaak zelfs niet meer getolereerd worden. Op dit ogenblik is daarom nood aan een zekere behoudsgezindheid. De tijd voor een conservatieve reflex lijkt me aangebroken. Later kunnen we dan wellicht weer wat meer progressief zijn.

Waarom ik een pacifist ben

Oorlog is een grootschalig, georganiseerd geweld. Het uitvechten van conflicten op deze manier verwoest niet alleen mensenlevens, maar de menselijkheid zelf. Het mens-zijn is gebaseerd op het vermogen de dierlijke natuur te overstijgen door een gedrag aan te nemen dat zich eerder laat leiden door ethische idealen dan door de biologische instincten. In de dierlijke natuur (waarin de menselijke natuur haar oorsprong heeft) zetten natuurlijke instincten aan tot agressie en verovering van macht en bezit. In een humaan leven worden deze oude krachten vervangen door een streven naar wederzijdse redelijkheid en de bekommernis om het welzijn van iedereen. Waar dat doel gerealizeerd wordt, ontwikkelt zich een leven gebaseerd op mededogen, solidariteit en mildheid. Oorlog is een gruwel uit een bestiaal verleden.

Waarom ik optimistisch ben

Wat bestaat, is goed. Het kwaad is de ervaring van wat ontbreekt aan het bestaan. Dat is mijn filosofische (in wezen religieuze) overtuiging en die bepaalt mijn visie op de werkelijkheid. Het goede verricht noodzakelijk het goede (zoniet zou het niet goed zijn) en het behoort dus tot de natuurlijke dynamiek van het goede om zich te vermeerderen. Dat betekent dat het 'zijn' zich van nature uitbreidt. De wereld groeit en ontwikkelt zich. Het kwade is per definitie datgene wat ongewenst is, en daardoor roept het vanuit zijn eigen aard de tegenkrachten op die het trachten weg te nemen. Een stelselmatige vermindering van het kwaad en vermeerdering van het goede bepalen zo onvermijdelijk de ontwikkeling van de wereld. Het goede vermeerdert zich uit zichzelf, het kwade bewerkt zijn eigen vermindering.

Waarom ik een christen ben

Geboren uit christelijke ouders en opgegroeid in een christelijke cultuur voel ik mij erfgenaam van een groot goed. Ik neem de erfenis in dankbaarheid aan. Het christendom vertegenwoordigt niet alleen een schat aan kunst, filosofie en literatuur, het brengt vooral ook de religieuze gedachte tot uitdrukking van de nauwe band die bestaat tussen God en mens. De mens is beeld van God, en God is mens geworden. Dat is de kern van het christelijk geloof. God is het totale 'zijn'. De christen leeft in een vertrouwen op God, hetgeen betekent dat hij zijn vertrouwen aan het bestaan zelf schenkt. Het beeld dat de christen zich van God vormt is dat van een persoon, een allesomvattend, eeuwig 'ik'. Deze persoon toont zich in de gedaante van Christus, de volkomen goede mens. Naar deze goedheid verlangt de christen.

Waarom ik muziekliefhebber ben

Muziek spreekt aan op drie manieren: esthetisch, gevoelsmatig en intellectueel. Muziek is mooi (of niet mooi) en is daardoor een bron van intens (maar niet verzekerd) esthetisch genot. De gevoelsmatige impact die muziek kan hebben is, wat mij betreft, sterker dan die van elke andere kunstvorm. Muziek beroert de diepste lagen van het gemoed, alsof zij iets herkenbaar maakt van wat mensen ten diepst met elkaar verbindt. Het intellectueel plezier dat muziek verschaft, bestaat sinds Pythagoras ontdekte dat muziek pure mathematica is. Vreemd hoe getallen zo levend worden als ze via het gehoor binnendringen. Muziek ontroert me en verbaast me.

Waarom ik astrofysicus ben

Wetenschap is een vorm van zorgvuldig kijken naar de wereld waarin we ons bevinden. Met de zintuigen observeren we de verschijnselen, met het verstand interpreteren we wat we zien. Het resultaat is een fascinerend beeld van de werkelijkheid, waarin waarheid en schoonheid samengaan. De astrofysica bestudeert de sterren en sterrenstelsels en slaagt erin om deze te beschrijven en (tot op zekere hoogte) te verklaren op basis van enkele fundamentele wetten waaraan de hele natuur gehoorzaamt. Niets bevredigt de menselijke geest zo intens, als het besef dat hij in staat is te begrijpen wat hij waarneemt.